*कंदमूळ आणि औषधी वनस्पतींचा ठेवा जपणं आवश्यक; खासदार धनंजय महाडिक*
कोल्हापूर / प्रतिनिधी : आपल्या भारतामध्ये जे रामायण आणि महाभारतापासून औषधी वनस्पती आणि कंदमुळे आहेत त्यांचा ठेवा आपण जपणं आवश्यक आहे. आत्ताच्या पिढीला त्याची माहिती करून देण्यासाठी हे प्रदर्शन अतिशय उपयुक्त आहे. या प्रदर्शनामध्ये प्रदर्शित झालेल्या सर्व औषधी वनस्पती आणि कंदमुळे यांचे औषधीमूल्य सर्वदूर पोहोचणे गरजेचे आहे, असे प्रतिपादन खासदार धनंजय महाडिक यांनी केले. कंदमूळ आणि औषधी वनस्पतींच्या प्रदर्शनाचे उद्घाटन आज त्यांच्या प्रमुख उपस्थितीत झाले. शेतकऱ्यांनी आपल्या मुख्य पिकाबरोबरच या औषधी वनस्पती आणि कंदमुळांची पूरक शेती केली तर त्यांच्या व्यवसायवृद्धीला चालना मिळेल. तसेच नवीन कृषी क्षेत्रात आलेल्या तरुणांनीदेखील आपला स्टार्टअप बिझनेस म्हणून याकडे बघायला हरकत नाही, अशी अपेक्षा यावेळी खासदार धनंजय महाडिक यांनी व्यक्त केली.
“लेट्स गेट बॅक टु अवर रूट्स “ह्या ब्रीदवाक्याचा अंगिकार करून आपल्या मातीत वाढणाऱ्या, रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवणाऱ्या आरोग्यवर्धक कंदमुळांची माहिती घेऊन चौकस आहारातून सुदृढ पिढी घडवण्यासाठी विद्यार्थी, आबालवृद्ध तसेच सर्व नागरिकांनी एकमेव वैशिष्ट्यपूर्ण प्रदर्शनाचा लाभ अवश्य घ्यावा असे आवाहन एनजीओ कम्पॅशन २४ , कोल्हापूर वुई केअर चे अध्यक्ष मिलिंद धोंड ह्यांनी केले आहे.
रानकंदमुळांची ओळख आणि त्यांचा आहारातील वापर याबाबतची माहिती शहरवासियांना आणि खेड्यापाड्यातील ग्रामस्थांना व्हावी, शेतकऱ्यांनी त्यांची लागवड त्यांच्या शेतात करण्याच्या हेतूने “निसर्गअंकुर ‘ह्यांच्या मार्गदर्शनाखाली कोल्हापूर वुई केअर आणि एनजीओ कम्पॅशन २४ ह्या संस्थेच्या आयोजनातून तसेच श्री. शाहू छत्रपती शिक्षण संस्था, गार्डन्स क्लब कोल्हापूर ,युथ ऍनेक्स ,वुई केअर हेल्पलाईन ह्या संस्थांच्या सहकार्याने दिनांक १८ आणि १९ जानेवारी रोजी १०० हून अधिक कंदमुळांचे आणि १५० हुन अधिक औषधी वनस्पतींचे तसेच ५० पेक्षा अधिक फुलपाखरांना आकर्षित करणाऱ्या विशेष वनस्पतींचे माहितीपूर्ण प्रदर्शन दसरा चौक येथील शहाजी कॉलेजच्या यशवंतराव चव्हाण सभागृहात केले आहे .
लोकांना कंदमुळांची ओळख आणि चांगली माहिती मिळावी म्हणून श्री .मोहन माने ह्यांच्या अथक प्रयत्नातून हे प्रदर्शन भरवण्यात आले आहे. पौराणिक काळापासून मानव कंदमुळांचा अन्न म्हणून वापर करत आला आहे. शतावरी ,अमरकंद,सफेद मुसळी ,पेनवा इत्यादी वनस्पतींच्या कंदाचा औषधात वापर करतात. गाजर, मुळा, बीट, आले, हळद , कांदा ,लसूण इत्यादी वनस्पतींच्या कंदाचा आपण आपल्या आहारात वापर करतो. अळू ,कमळं, सुरण हे कंदही भाजीसाठी वापरतात . साबुकंदापासून साबुदाणा तयार करतात.मानवी आहारात उपयुक्त असणाऱ्या अशा बहुतांश कंदवर्गीय वनस्पतींची शेतात लागवड केली जाते. ह्या प्रदर्शनात सताप ,गुगुळ , कुसर,कोष्ट कोलीजंन, लक्ष्मी तरु , सागर गोटा ,बेडकी पाला, अक्कल कारा, दमवेल, काजरा ह्या दुर्मिळ अश्या औषधी वनस्पती तसेच कणगा ,काटे कणग ,कोराडू , करांदा,वराहकंद ,वासकंद,पासपोळी, शेंडवेल,आळसी ,शेवळा ,सुरण ह्या वनस्पतींची कंदमुळे,कंदीका आणि कंदक तसेच मोठा कासार अळू ,काळा अळू ,हिरवा अळू ,पांढरा पेरव ,उंडे ,शेडवाळे असे अळुंचे विविध प्रकार आणि त्यांचे कंद ,त्याचबरोबर काळी हळद ,आंबेहळद ह्यासारखे हळदीचे विविध प्रकार व त्यांचे कंद अशाप्रकारच्या सुमारे १०० हुन अधिक प्रकारच्या कंदाच्या जाती प्रजातींची मांडणी ह्या प्रदर्शनात केली आहे.
कंदमुळांपासून पाककृती या प्रदर्शनात पाहता येतील. तसेच खाद्यपदार्थ येथे उपलब्ध आहेत.काही कंदमुळे, रानभाज्या,वृक्ष, औषधी वनस्पतींची माहिती असणारी पुस्तके आणि काही वनस्पतींची रोपे विक्रीसाठी उपलब्ध आहेत.
प्रदर्शनात ठेवण्यात येणाऱ्या कंदांचे संकलन प्रामुख्याने कर्नाटकातील जोयडा ,महाराष्ट्रातील बेल्हे ( पुणे) व गगनबावडा ( कोल्हापूर) आणि एका भागातून करण्यात आले आहे.
चॅनल बी हे ह्या प्रदर्शनाचे मीडिया पार्टनर असून गार्डन्स क्लब कोल्हापूर, सौ. मंजिरी कपडेकर कूकींग क्लासेस,युथ ऍनेक्स आणि वुई केअर हेल्पलाईन ह्या संस्थांच्या मोलाच्या सहकार्याने हे प्रदर्शन पार पडणार आहे. प्रदर्शन सर्वांसाठी खुले असून विनामूल्य आहे.
यावेळी शहाजी कॉलेजचे प्राचार्य डॉ.आर.के शानेदिवाण,अतिरीक्त जिल्हाधिकारी संजय शिंदे,निसर्ग अंकुर संस्थेचे अध्यक्ष प्राचार्य डॉ. मधुकर बाचुळकर, उपाध्यक्ष प्राचार्य डॉ.अशोक वाली,मंजिरी कपडेकर ,सौ. सुप्रिया भस्मे, अमृता वासुदेवन, सुशिल रायगांधी, अभिजीत पाटील, सुशांत टकळक्की, भूषण पाटील, जयेश ओसवाल आदी उपस्थित होते.
